هم‌زمان با تلاش‌های اسرائیل برای بهبود روابط میان آمریکا و عربستان سعودی، جو بایدن اعلام کرد که در ماه‌های آینده برای نخستین‌بار به‌عنوان رئیس جمهوری ایالات متحده، به اسرائیل سفر خواهد کرد.   

به گزارش روزنامه «تایمز اسرائیل»، رئیس جمهوری آمریکا و نفتالی بنت، نخست‌وزیر اسرائیل، یکشنبه‌شب، چهارم اردیبهشت‌ماه، در دومین تماس تلفنی خود در طول کمتر از یک ماه، درمورد چالش‌های مشترک امنیتی منطقه‌ای و جهانی، ازجمله تهدید ناشی‌از جمهوری اسلامی ایران و نیروهای نیابتی آن، گفت‌وگو کردند. 

بنابر اعلام دفتر نخست‌وزیری اسرائیل، بنت در این تماس تلفنی بایدن را در جریان تلاش‌های دولت اسرائیل برای «توقف خشونت و فتنه‌انگیزی در اورشلیم» قرار داد.  

دو طرف همچنین درباره تهدید هسته‌ای ایران گفت‌وگو کردند و نخست‌وزیر اسرائیل بار دیگر بر موضع اورشلیم مبنی‌بر مخالفت با پذیرش درخواست جمهوری اسلامی ایران برای حذف سپاه پاسداران از فهرست سازمان تروریستی خارجی آمریکا (FTO) در چارچوب مذاکرات وین، تاکید کرد. 

هفته گذشته، یک دیپلمات ارشد اسرائیلی به خبرنگاران اسرائیلی گفت که مقام‌های دولت بایدن به همتایان اروپایی خود اطلاع داده‌اند واشینگتن قصد ندارد به‌عنوان بخشی از مذاکرات وین، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را از فهرست سیاه تروریستی خارج کند. این مقام گفته بود که مذاکرات هسته‌ای در وین، عمدتا به‌دلیل درخواست ایران مبنی‌بر حذف سپاه پاسداران از فهرست سازمان‌های تروریستی خارجی وزارت امور خارجه ایالات متحده، متوقف شده است. 

مقام‌های اسرائیل درطول هفته‌های گذشته، به‌طور علنی و خصوصی، پیگیر کارزار فشرده‌ای علیه پذیرش این درخواست جمهوری اسلامی بوده‌اند.

نفتالی بنت نیز در این تماس تلفنی یکشنبه‌شب به بایدن گفت: «من مطمئنم رئیس‌جمهور بایدن، که دوست واقعی اسرائیل است و به امنیت آن اهمیت می‌دهد، اجازه نخواهد داد سپاه پاسداران انقلاب اسلامی از فهرست سازمان‌های تروریستی خارج شود. اسرائیل موضع خود را در این مورد روشن کرده است: سپاه پاسداران بزرگ‌ترین سازمان تروریستی جهان است.»

براساس بیانیه‌ کاخ سفید درمورد این تماس تلفنی، دو رهبر ضمن تاکید بر پیوند شخصی محکمی که از زمان سفر بنت به واشینگتن در تابستان گذشته (ماه اوت ۲۰۲۱)، میانشان برقرار شده، اعلام کردند که این رابطه شخصی بر فعالیت تیم‌های دیپلماتیک و امنیت ملی دو کشور تاثیر گذاشته و موجب شده است تا به «مواضعی مشترکی درباره مسائل دشوار» دست پیدا کنند. 

رئیس جمهوری آمریکا همچنین با تاکید بر حمایت مداوم و بی‌دریغ خود از اسرائیل و نیازهای دفاعی آن، از تخصیص تاریخی بودجه یک‌میلیارد دلاری برای بازسازی و تقویت سامانه دفاعی گنبد آهنین اسرائیل استقبال کرد. 

بایدن در این گفت‌وگو علاوه‌بر این، ضمن استقبال از سفر مشاور امنیت ملی اسرائیل به واشینگتن در هفته جاری، دعوت بنت برای بازدید از اسرائیل را پذیرفت و اعلام کرد که در ماه‌های آینده به آن‌جا سفر خواهد کرد. 

هنوز تاریخ دقیقی برای سفر بایدن، که نخستین سفر او به‌عنوان رئیس جمهوری آمریکا به اسرائیل خواهد بود، مشخص نشده است. او آخرین‌بار در سال ۲۰۱۶ به‌عنوان معاون رئیس جمهوری ایالات متحده به اسرائیل رفته بود.

ایال هولاتا، مشاور امنیت ملی اسرائیل، قرار است اواخر هفته جاری به واشینگتن سفر کند، تا در دیدار با همتای خود، جیک سالیوان، به گفت‌وگوها درباره ایران ادامه دهند. این دیدار در قالب دور جدید نشست «گروه مشاوره راهبردی» آمریکا-اسرائیل انجام خواهد شد که به نوشته وب‌سایت خبری اکسیوس، موضوع‌های محوری آن، برنامه هسته‌ای ایران و مقابله با فعالیت‌های جمهوری اسلامی در منطقه، خواهد بود. «گروه مشاوره راهبردی» آمریکا-اسرائیل به ریاست مشاوران امنیت ملی دو کشور، از سال گذشته تاکنون شش دور نشست مشترک حضوری و آنلاین برگزار کرده‌اند. 

تلاش اسرائیل برای بهبود روابط ایالات متحده و عربستان سعودی 

خبر دعوت بنت از رئیس جمهوری آمریکا برای سفر به اسرائیل و استقبال بایدن از این دعوت، درحالی مطرح می‌شود که گزارش‌هایی نیز از تلاش مقام‌های اسرائیلی برای برای بهبود روابط واشینگتن و ریاض منتشر شده است.

 به‌نظر می‌رسد ایران تنها کشور خاورمیانه نباشد که اسرائیل و ایالات متحده درباره آن اختلاف نظر دارند. مقام‌های اسرائیلی درمورد تداوم سردی روابط دولت ایالات متحده با عربستان سعودی نیز همچنان با قانونگذاران ارشد دموکرات آمریکایی اختلاف دارند.

در روزهای گذشته، ۳۲ نفر از دموکرات‌های برجسته مجلس نمایندگان آمریکا، در نامه‌ای به آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه ایالات متحده، خواهان تعدیل و سختگیری بیشتر در روابط آمریکا-سعودی شدند و نوشتند: «تنظیم مجدد شراکت ایالات متحده و عربستان از مدت‌ها پیش به‌سر آمده است.»

این درحالی است که جو بایدن دموکرات هم در کارزار انتخاباتی خود وعده داده بود که عربستان سعودی را به یک کشور مطرود در جهان تبدیل خواهد کرد. البته دولت او از زمان به قدرت رسیدن در ژانویه ۲۰۲۱، چندان به‌دنبال پیگیری این وعده نبوده، اما روابط ایالات متحده و عربستان سعودی از آن زمان رو به تیرگی رفته است، به‌ویژه پس از گزارش اطلاعاتی دولت آمریکا در فوریه ۲۰۲۱ که شاهزاده محمد بن‌سلمان، ولیعهد سعودی، را به نقش‌داشتن در قتل جمال خاشقجی، روزنامه‌نگار سعودی، محکوم می‌کرد. 

به نوشته روزنامه اسرائیلی هاآرتص، درحال حاضر باتوجه به ادامه مذاکرات احیای توافق هسته‌ای با ایران و همچنین حمله روسیه به اوکراین، ارزیابی دولت بایدن این است که به یک نقطه عطف در روابطش با ریاض رسیده است؛ از همه مهم‌تر، این‌که آمریکایی‌ها از عربستان سعودی می‌خواهند که با افزایش قابل توجه تولید نفت خود، در بحبوحه تحریم‌های روسیه، به مهار قیمت‌ها و تورم داخلی ایالات متحده کمک کند. اما عربستان سعودی با استناد به توافقش با اوپک‌پلاس، از این اقدام خودداری کرد و حتی ماه گذشته گزارش‌هایی مبنی‌بر امتناع ولیعهد سعودی از صحبت با جو بایدن منتشر شد.

براساس این گزارش، مقام‌های اسرائیلی نگران‌اند که مبادا تیرگی روابط میان آمریکا و عربستان سعودی منجربه گونه‌ای جدایی و ایالات متحده از خاورمیانه و ایجاد خلاء قدرت برای مقابله با ایران شود. برخی دیگر هم از این نگران شده‌اند که عربستان سعودی ممکن است از نظر راهبردی خود را با چین و روسیه هماهنگ کند. به نوشته هاآرتص، عربستان سعودی و اسرائیل آشکارا اطلاعاتی را درمورد ایران به اشتراک می‌گذارند و قرار گرفتن آن کشور در یک صف‌بندی متفاوت احتمالی، اسرائیل را در موقعیتی ضعیف دربرابر ابرقدرت‌هایی قرار می‌دهد که به متحدان راهبردی آن کشور تبدیل خواهند شد.

مایکل هرتزوگ، سفیر اسرائیل در ایالات متحده، پنجشنبه گذشته با بیان نگرانی‌های اسرائیل در این زمینه، بر ضرورت بهبود روابط آمریکا با سعودی‌ها آمریکا با هدف حفظ امنیت منطقه، به‌ویژه درصورت بازگشت احتمالی ایالات متحده به توافق هسته‌ای ایران، تاکید کرد.

هرتزوگ در نشستی که وب‌سایت خبری-تحلیلی المانیتور با تمرکز بر مسائل خاورمیانه برگزار کرده بود، گفت: «من نگرانی‌های ایالات متحده را درک می‌کنم، اما به نظرم عربستان سعودی بازیگر بسیار مهمی در منطقه ما در جهان و در کل جهان اسلام است… و از نظر من مهم است که تا حد امکان، روابط بین ایالات متحده و عربستان سعودی را درست کنیم.» او در ادامه تاکید کرد: ««مسلما اگر می‌خواهید توافقی با ایران انجام دهید، فکر می‌کنم برای منطقه ما در جهان بسیار مهم است که این کار انجام شود.»

به نوشته هاآرتص، یکی دیگر از عوامل حمایت اسرائیل از بهبود روابط دو کشور، امید اورشلیم به این است که عربستان سعودی نیز به‌طور رسمی به پیمان ابراهیم بپیوندد و همچون امارات متحده عربی، بحرین، سودان و مراکش توافق عادی‌سازی روابط با اسرائیل را امضا کند. 

براساس این گزارش، گسترش پیمان ابراهیم و عادی‌سازی روابط در سراسر منطقه، بدون عربستان سعودی و آمریکا امکان‌پذیر نخواهد بود. 

همکاری عربستان سعودی با صندوق سرمایه‌گذاری داماد دونالد ترامپ 

اما تلاش اسرائیل برای بهبود روابط دولت بایدن با عربستان سعودی، درحالی است که روزنامه بریتانیایی گاردین، روز یکشنبه، چهارم اردیبهشت‌، در گزارشی بی‌اعتنایی سعودی‌ها به جو بایدن را نشانه‌ای از امید شاهزاده محمد بن‌سلمان، ولیعهد سعودی و کسی که درعمل حاکم آن کشور محسوب می‌شود، برای بازگشت دوباره دونالد ترامپ به ریاست جمهوری دانست.

D6DKUPGT44I6RA6WFEP45LJKWE.jpg

_{REUTERS/ Jonathan Ernst}

گاردین نوشت: «به‌نظر می‌رسد عربستان سعودی با امتناع از کمک به آمریکا برای مجازات روسیه درپی حمله به اوکراین و با قراردادن دو میلیارد دلار در صندوق سرمایه‌گذاری جدید و آزمایش‌نشده‌ای که جرد کوشنر، داماد ترامپ، اداره‌اش می‌کند، روی بازگشت دونالد ترامپ به قدرت، سرمایه‌گذاری می‌کند.»

هم‌زمان در آمریکا درخواست‌هایی برای تحقیق در مورد سرمایه‌گذاری عظیم «صندوق سرمایه‌گذاری عمومی» عربستان سعودی تحت کنترل شاهزاده محمد بن‌سلمان، در شرکت سهامی خصوصی جرد کوشنر به نام «افینیتی پارتنرز» (Affinity Partners)، مطرح شده است.

این درحالی است که ازسوی دیگر، روزنامه عکاظ، چاپ ریاض، به‌تازگی گزارش داد عربستان سعودی درطول دو سال گذشته (از فوریه سال ۲۰۲۰ تا فوریه امسال)، ۳۶درصد از سرمایه‌گذاری خود برروی اوراق قرضه خزانه‌داری آمریکا را کاهش داده است. مجموع دارایی‌های آن کشور درقالب اوراق قرضه بلندمدت و کوتاه‌مدت خزانه‌داری ایالات متحده در حال حاضر ۱۱۶.۷ میلیارد دلار است و این کشور به رتبه هجدهم در میان بزرگ‌ترین دارندگان اوراق قرضه آمریکا سقوط کرده است.